高等数学第六章---定积分(§6.2定积分在几何上的应用2)
§6.2定积分在几何上的应用:体积与弧长
本讲我们继续探讨定积分的应用,重点关注如何计算旋转体的体积、具有已知平行截面面积的立体的体积,以及平面曲线的弧长。我们还会补充参数方程形式下的面积计算公式。
一、补充:参数方程形式的面积公式
在上一讲中,我们知道若平面区域 D D D 的边界曲线由显函数 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x) ( a ≤ x ≤ b a \le x \le b a≤x≤b) 和 x x x 轴围成,则其面积为:
A = ∫ a b f ( x ) d x A = \int_a^b f(x) \, dx A=∫abf(x)dx
或者对于由 y = f ( x ) y=f(x) y=f(x) 和 y = g ( x ) y=g(x) y=g(x) 围成的区域 ( f ( x ) ≥ g ( x ) f(x) \ge g(x) f(x)≥g(x)):
A = ∫ a b ( f ( x ) − g ( x ) ) d x A = \int_a^b (f(x)-g(x)) \, dx A=∫ab(f(x)−g(x))dx
若平面区域的边界曲线由参数方程给出:
{ x = x ( t ) y = y ( t ) , α ≤ t ≤ β \begin{cases} x = x(t) \\ y = y(t) \end{cases}, \quad \alpha \leq t \leq \beta {x=x(t)y=y(t),α≤t≤β
且当 t t t 从 α \alpha α 增加到 β \beta β 时,点 ( x ( t ) , y ( t ) ) (x(t), y(t)) (x(t),y(t)) 描绘出边界曲线。如果曲线封闭,或者我们考虑的是由参数曲线的一段、 x x x 轴以及两条垂直线 x = x ( α ) x=x(\alpha) x=x(α) 和 x = x ( β ) x=x(\beta) x=x(β) 围成的区域,则面积可以通过变量替换得到。
假设 y ( t ) ≥ 0 y(t) \ge 0 y(t)≥0,并且当 t t t 从 α \alpha α 变化到 β \beta β 时, x ( t ) x(t) x(t) 单调变化(例如从 x ( α ) x(\alpha) x(α) 到 x ( β ) x(\beta) x(β))。
面积元素 d A = y d x = y ( t ) d ( x ( t ) ) = y ( t ) x ′ ( t ) d t dA = y \, dx = y(t) \, d(x(t)) = y(t) x'(t) \, dt dA=ydx=y(t)d(x(t))=y(t)x′(t)dt。
因此,面积公式为:
A = ∫ α β y ( t ) x ′ ( t ) d t A = \int_\alpha^\beta y(t) x'(t) \, dt A=∫αβy(t)x′(t)dt
注意:积分的上下限 α , β \alpha, \beta α,β 是参数 t t t 的范围。如果 x ′ ( t ) x'(t) x′(t) 在 [ α , β ] [\alpha, \beta] [α,β] 上改变符号,或者 x ( t ) x(t) x(t) 不是单调的,则需要仔细处理积分限和可能产生的负面积。通常,我们确保当 t t t 从积分下限到上限时, x ( t ) x(t) x(t) 是增加的(对应从左到右扫描面积);如果 x ( t ) x(t) x(t) 是减少的,积分结果会是负的,此时应取绝对值或调整积分限的顺序,例如 A = ∫ β α y ( t ) x ′ ( t ) d t = − ∫ α β y ( t ) x ′ ( t ) d t A = \int_\beta^\alpha y(t) x'(t) \, dt = -\int_\alpha^\beta y(t) x'(t) \, dt A=∫βαy(t)x′(t)dt=−∫αβy(t)x′(t)dt。
例 1: 求椭圆 x 2 a 2 + y 2 b 2 = 1 \frac{x^2}{a^2} + \frac{y^2}{b^2} = 1 a2x2+b2y2=1 所围成的面积。
解:
方法 1:按边界曲线为 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x) 形式计算面积。
-
画图:
[图示:椭圆及其第一象限部分]
-
确定区域类型,写出不等式表示。
椭圆方程的上半部分为 y = b a a 2 − x 2 y = \frac{b}{a} \sqrt{a^2 - x^2} y=aba2−x2。
根据对称性,只需计算第一象限部分的面积,然后乘以 4 即可。
第一象限区域 D 1 : 0 ≤ x ≤ a , 0 ≤ y ≤ b a a 2 − x 2 D_1: 0 \leq x \leq a, \, 0 \leq y \leq \frac{b}{a} \sqrt{a^2 - x^2} D1:0≤x≤a,0≤y≤aba2−x2。 -
代入面积计算公式,并计算定积分。
第一象限面积 A 1 = ∫ 0 a b a a 2 − x 2 d x A_1 = \int_0^a \frac{b}{a} \sqrt{a^2 - x^2} \, dx A1=∫0aaba2−x2dx。
总面积 A = 4 A 1 = 4 ∫ 0 a b a a 2 − x 2 d x A = 4 A_1 = 4 \int_0^a \frac{b}{a} \sqrt{a^2 - x^2} \, dx A=4A1=4∫0aaba2−x2dx。
令 x = a sin θ x = a \sin \theta x=asinθ, 则 d x = a cos θ d θ dx = a \cos \theta \, d\theta dx=acosθdθ。
当 x = 0 x=0 x=0, sin θ = 0 ⇒ θ = 0 \sin\theta=0 \Rightarrow \theta=0 sinθ=0⇒θ=0。
当 x = a x=a x=a, sin θ = 1 ⇒ θ = π 2 \sin\theta=1 \Rightarrow \theta=\frac{\pi}{2} sinθ=1⇒θ=2π。
A = 4 b a ∫ 0 π 2 a 2 − a 2 sin 2 θ ⋅ ( a cos θ ) d θ = 4 b a ∫ 0 π 2 ( a cos θ ) ⋅ ( a cos θ ) d θ = 4 b a ∫ 0 π 2 a 2 cos 2 θ d θ = 4 a b ∫ 0 π 2 1 + cos 2 θ 2 d θ = 2 a b [ θ + 1 2 sin 2 θ ] 0 π 2 = 2 a b [ ( π 2 + 1 2 sin π ) − ( 0 + 1 2 sin 0 ) ] = 2 a b [ π 2 ] = π a b \begin{align*} A &= \frac{4b}{a} \int_0^{\frac{\pi}{2}} \sqrt{a^2 - a^2 \sin^2 \theta} \cdot (a \cos \theta) \, d\theta \\ &= \frac{4b}{a} \int_0^{\frac{\pi}{2}} (a \cos \theta) \cdot (a \cos \theta) \, d\theta \\ &= \frac{4b}{a} \int_0^{\frac{\pi}{2}} a^2 \cos^2 \theta \, d\theta \\ &= 4ab \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{1 + \cos 2\theta}{2} \, d\theta \\ &= 2ab \left[ \theta + \frac{1}{2} \sin 2\theta \right]_0^{\frac{\pi}{2}} \\ &= 2ab \left[ \left(\frac{\pi}{2} + \frac{1}{2} \sin \pi\right) - \left(0 + \frac{1}{2} \sin 0\right) \right] \\ &= 2ab \left[ \frac{\pi}{2} \right] = \pi ab \end{align*} A=a4b∫02πa2−a2sin2θ⋅(acosθ)dθ=a4b∫02π(acosθ)⋅(acosθ)dθ=a4b∫02πa2cos2θdθ=4ab∫02π21+cos2θdθ=2ab[θ+21sin2θ]02π=2ab[(2π+21sinπ)−(0+21sin0)]=2ab[2π]=πab
方法 2:按参数方程形式计算面积。
椭圆的参数方程为:
{ x = a cos t y = b sin t \begin{cases} x = a \cos t \\ y = b \sin t \end{cases} {x=acosty=bsint
当 t t t 从 0 0 0 变化到 2 π 2\pi 2π 时,描绘整个椭圆。 x ′ ( t ) = − a sin t x'(t) = -a \sin t x′(t)=−asint。
整个椭圆的面积可以这样考虑:当 t t t 从 0 0 0 增加到 2 π 2\pi 2π,曲线逆时针描绘。
一种常用的计算封闭曲线面积的参数形式是 A = 1 2 ∫ α β ( x ( t ) y ′ ( t ) − y ( t ) x ′ ( t ) ) d t A = \frac{1}{2} \int_\alpha^\beta (x(t)y'(t) - y(t)x'(t)) dt A=21∫αβ(x(t)y′(t)−y(t)x′(t))dt (格林公式的特例)。
或者,我们可以使用 A = ∫ t 1 t 2 y ( t ) x ′ ( t ) d t A = \int_{t_1}^{t_2} y(t) x'(t) dt A=∫t1t2y(t)x′(t)dt。
为了得到正面积,我们考虑 x x x 从 − a -a −a 到 a a a (上半椭圆),对应 t t t 从 π \pi π 到 0 0 0。
A upper half = ∫ π 0 ( b sin t ) ( − a sin t ) d t = − a b ∫ π 0 sin 2 t d t = a b ∫ 0 π sin 2 t d t A_{\text{upper half}} = \int_\pi^0 (b \sin t)(-a \sin t) \, dt = -ab \int_\pi^0 \sin^2 t \, dt = ab \int_0^\pi \sin^2 t \, dt Aupper half=∫π0(bsint)(−asint)dt=−ab∫π0sin2tdt=ab∫0πsin2tdt
A total = 2 ⋅ a b ∫ 0 π sin 2 t d t = 2 a b ∫ 0 π 1 − cos 2 t 2 d t = a b [ t − 1 2 sin 2 t ] 0 π = a b [ π ] = π a b A_{\text{total}} = 2 \cdot ab \int_0^\pi \sin^2 t \, dt = 2ab \int_0^\pi \frac{1-\cos 2t}{2} \, dt = ab \left[t - \frac{1}{2}\sin 2t \right]_0^\pi = ab[\pi] = \pi ab Atotal=2⋅ab∫0πsin2tdt=2ab∫0π21−cos2tdt=ab[t−21sin2t]0π=ab[π]=πab.
或者,按照原题解的思路,计算第一象限面积再乘以4:
在第一象限, x x x 从 a a a 减小到 0 0 0 时, t t t 从 0 0 0 增加到 π 2 \frac{\pi}{2} 2π。
若要使用 ∫ y d x \int y \, dx ∫ydx 且 d x = x ′ ( t ) d t dx = x'(t) dt dx=x′(t)dt,积分方向需注意。
若 t t t 从 0 0 0 到 π 2 \frac{\pi}{2} 2π (对应 x x x 从 a a a 到 0 0 0),则 A 1st quad = ∣ ∫ 0 π 2 y ( t ) x ′ ( t ) d t ∣ A_{\text{1st quad}} = \left| \int_0^{\frac{\pi}{2}} y(t) x'(t) \, dt \right| A1st quad= ∫02πy(t)x′(t)dt 或者调整积分限。
A 1st quad = ∫ 0 π 2 y ( t ) ( − x ′ ( t ) ) d t A_{\text{1st quad}} = \int_0^{\frac{\pi}{2}} y(t) (-x'(t)) \, dt A1st quad=∫02πy(t)(−x′(t))dt (如果 x x x 递减),或者 ∫ x from 0 x from a y d x = ∫ t = π / 2 t = 0 y ( t ) x ′ ( t ) d t \int_{\text{x from } 0}^{\text{x from } a} y \, dx = \int_{t=\pi/2}^{t=0} y(t)x'(t)dt ∫x from 0x from aydx=∫t=π/2t=0y(t)x′(t)dt.
原解:
A 1 = ∫ π 2 0 ( b sin t ) ( − a sin t ) d t = a b ∫ 0 π 2 sin 2 t d t A_1 = \int_{\frac{\pi}{2}}^0 (b \sin t) (-a \sin t) \, dt = ab \int_0^{\frac{\pi}{2}} \sin^2 t \, dt A1=∫2π0(bsint)(−asint)dt=ab∫02πsin2tdt
(这里 x ′ ( t ) = ( a cos t ) ′ = − a sin t x'(t) = (a \cos t)' = -a \sin t x′(t)=(acost)′=−asint。当 t t t 从 π / 2 \pi/2 π/2 减到 0 0 0 时, x x x 从 0 0 0 增到 a a a。)
总面积 A = 4 A 1 A = 4 A_1 A=4A1:
A = 4 a b ∫ 0 π 2 sin 2 t d t = 4 a b ∫ 0 π 2 1 − cos 2 t 2 d t = 2 a b [ t − 1 2 sin 2 t ] 0 π 2 = 2 a b [ ( π 2 − 1 2 sin π ) − ( 0 − 0 ) ] = 2 a b [ π 2 ] = π a b \begin{align*} A &= 4 ab \int_0^{\frac{\pi}{2}} \sin^2 t \, dt \\ &= 4ab \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{1 - \cos 2t}{2} \, dt \\ &= 2ab \left[ t - \frac{1}{2} \sin 2t \right]_0^{\frac{\pi}{2}} \\ &= 2ab \left[ \left(\frac{\pi}{2} - \frac{1}{2} \sin \pi\right) - (0 - 0) \right] \\ &= 2ab \left[ \frac{\pi}{2} \right] = \pi ab \end{align*} A=4ab∫02πsin2tdt=4ab∫02π21−cos2tdt=2ab[t−21sin2t]02π=2ab[(2π−21sinπ)−(0−0)]=2ab[2π]=πab
二、体积
1. 旋转体的体积
(1) 旋转体定义
一个平面图形绕该平面内一条直线旋转一周而形成的立体。该直线称为旋转轴。本节主要讨论旋转轴为 x x x 轴或 y y y 轴的情况。
(2) 旋转体的体积公式
① 由 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x), x = a x = a x=a, x = b x = b x=b, x x x 轴所围成图形绕 x x x 轴旋转的旋转体 (圆盘法)
[图示:y=f(x)绕x轴旋转的体积微元 - 圆盘法]
要计算该旋转体的体积 V V V (假设 f ( x ) ≥ 0 f(x) \ge 0 f(x)≥0)。由于体积具有区间可加性,我们可以使用元素法。
在 [ a , b ] [a, b] [a,b] 上任取一小段 [ x , x + d x ] [x, x + dx] [x,x+dx]。这一小段对应的薄片区域绕 x x x 轴旋转,近似形成一个圆盘(或矮圆柱体)。
该圆盘的底面半径为 f ( x ) f(x) f(x),高(厚度)为 d x dx dx。
体积元素 d V dV dV 为:
d V = π ( 半径 ) 2 ( 高 ) = π [ f ( x ) ] 2 d x dV = \pi (\text{半径})^2 (\text{高}) = \pi [f(x)]^2 \, dx dV=π(半径)2(高)=π[f(x)]2dx
因此,旋转体的总体积为:
V = ∫ a b d V = π ∫ a b [ f ( x ) ] 2 d x V = \int_a^b dV = \pi \int_a^b [f(x)]^2 \, dx V=∫abdV=π∫ab[f(x)]2dx
例 1: 求曲线 y = x 2 − 1 y = \sqrt{x^2 - 1} y=x2−1,直线 x = 2 x = 2 x=2 及 x x x 轴所围成图形绕 x x x 轴旋转一周的旋转体的体积。
(注: y = x 2 − 1 y=\sqrt{x^2-1} y=x2−1 与 x x x 轴的交点为 x 2 − 1 = 0 ⇒ x = ± 1 x^2-1=0 \Rightarrow x=\pm 1 x2−1=0⇒x=±1。结合 x = 2 x=2 x=2,所围区域应在 x ∈ [ 1 , 2 ] x \in [1,2] x∈[1,2]。)
解:
积分区间为 [ 1 , 2 ] [1, 2] [1,2]。函数 f ( x ) = x 2 − 1 f(x) = \sqrt{x^2-1} f(x)=x2−1。
V = π ∫ 1 2 ( x 2 − 1 ) 2 d x = π ∫ 1 2 ( x 2 − 1 ) d x = π [ x 3 3 − x ] 1 2 = π [ ( 2 3 3 − 2 ) − ( 1 3 3 − 1 ) ] = π [ ( 8 3 − 6 3 ) − ( 1 3 − 3 3 ) ] = π [ 2 3 − ( − 2 3 ) ] = 4 3 π \begin{align*} V &= \pi \int_1^2 \left(\sqrt{x^2 - 1}\right)^2 \, dx \\ &= \pi \int_1^2 (x^2 - 1) \, dx \\ &= \pi \left[ \frac{x^3}{3} - x \right]_1^2 \\ &= \pi \left[ \left(\frac{2^3}{3} - 2\right) - \left(\frac{1^3}{3} - 1\right) \right] \\ &= \pi \left[ \left(\frac{8}{3} - \frac{6}{3}\right) - \left(\frac{1}{3} - \frac{3}{3}\right) \right] \\ &= \pi \left[ \frac{2}{3} - \left(-\frac{2}{3}\right) \right] = \frac{4}{3} \pi \end{align*} V=π∫12(x2−1)2dx=π∫12(x2−1)dx=π[3x3−x]12=π[(323−2)−(313−1)]=π[(38−36)−(31−33)]=π[32−(−32)]=34π
例 2: 求椭圆 x 2 a 2 + y 2 b 2 = 1 \frac{x^2}{a^2} + \frac{y^2}{b^2} = 1 a2x2+b2y2=1 绕 x x x 轴旋转一周的旋转体的体积(旋转椭球体)。
解:
从椭圆方程解出 y 2 = b 2 ( 1 − x 2 a 2 ) = b 2 a 2 ( a 2 − x 2 ) y^2 = b^2 \left(1 - \frac{x^2}{a^2}\right) = \frac{b^2}{a^2} (a^2 - x^2) y2=b2(1−a2x2)=a2b2(a2−x2)。
积分区间为 [ − a , a ] [-a, a] [−a,a]。
V = π ∫ − a a y 2 d x = π ∫ − a a b 2 a 2 ( a 2 − x 2 ) d x \begin{align*} V &= \pi \int_{-a}^a y^2 \, dx = \pi \int_{-a}^a \frac{b^2}{a^2} (a^2 - x^2) \, dx \end{align*} V=π∫−aay2dx=π∫−aaa2b2(a2−x2)dx
由于被积函数是偶函数,可以利用对称性:
V = 2 π b 2 a 2 ∫ 0 a ( a 2 − x 2 ) d x = 2 π b 2 a 2 [ a 2 x − 1 3 x 3 ] 0 a = 2 π b 2 a 2 [ ( a 3 − 1 3 a 3 ) − 0 ] = 2 π b 2 a 2 ( 2 3 a 3 ) = 4 3 π a b 2 \begin{align*} V &= 2\pi \frac{b^2}{a^2} \int_0^a (a^2 - x^2) \, dx \\ &= 2\pi \frac{b^2}{a^2} \left[ a^2 x - \frac{1}{3} x^3 \right]_0^a \\ &= 2\pi \frac{b^2}{a^2} \left[ \left(a^3 - \frac{1}{3} a^3\right) - 0 \right] \\ &= 2\pi \frac{b^2}{a^2} \left( \frac{2}{3} a^3 \right) = \frac{4}{3} \pi a b^2 \end{align*} V=2πa2b2∫0a(a2−x2)dx=2πa2b2[a2x−31x3]0a=2πa2b2[(a3−31a3)−0]=2πa2b2(32a3)=34πab2
② 由 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x), y = g ( x ) y = g(x) y=g(x)( f ( x ) ≥ g ( x ) ≥ 0 f(x) \ge g(x) \ge 0 f(x)≥g(x)≥0), x = a x = a x=a, x = b x = b x=b 所围成图形绕 x x x 轴旋转的旋转体 (垫圈法/空心圆环法)
[图示:y=f(x), y=g(x)绕x轴旋转的体积微元 - 垫圈法]
此时,体积微元 d V dV dV 是一个垫圈(空心圆环柱体)的体积。外半径为 f ( x ) f(x) f(x),内半径为 g ( x ) g(x) g(x),厚度为 d x dx dx。
d V = π ( 外半径 2 − 内半径 2 ) ( 高 ) = π ( [ f ( x ) ] 2 − [ g ( x ) ] 2 ) d x dV = \pi (\text{外半径}^2 - \text{内半径}^2) (\text{高}) = \pi ([f(x)]^2 - [g(x)]^2) \, dx dV=π(外半径2−内半径2)(高)=π([f(x)]2−[g(x)]2)dx
旋转体的总体积为:
V = π ∫ a b ( [ f ( x ) ] 2 − [ g ( x ) ] 2 ) d x V = \pi \int_a^b ([f(x)]^2 - [g(x)]^2) \, dx V=π∫ab([f(x)]2−[g(x)]2)dx
例 3: 求曲线 y = sin x y = \sin x y=sinx, y = cos x y = \cos x y=cosx( 0 ≤ x ≤ π 4 0 \leq x \leq \frac{\pi}{4} 0≤x≤4π)及 y y y 轴 ( x = 0 x=0 x=0) 所围成图形绕 x x x 轴旋转一周的旋转体体积。
解:
在区间 [ 0 , π 4 ] [0, \frac{\pi}{4}] [0,4π] 上, cos x ≥ sin x ≥ 0 \cos x \ge \sin x \ge 0 cosx≥sinx≥0。
所以外半径函数 f ( x ) = cos x f(x) = \cos x f(x)=cosx,内半径函数 g ( x ) = sin x g(x) = \sin x g(x)=sinx。
积分区间为 [ 0 , π 4 ] [0, \frac{\pi}{4}] [0,4π]。
V = π ∫ 0 π 4 ( cos 2 x − sin 2 x ) d x = π ∫ 0 π 4 cos 2 x d x = π [ 1 2 sin 2 x ] 0 π 4 = π 2 [ sin ( 2 ⋅ π 4 ) − sin ( 0 ) ] = π 2 [ sin π 2 − 0 ] = π 2 ( 1 ) = π 2 \begin{align*} V &= \pi \int_0^{\frac{\pi}{4}} (\cos^2 x - \sin^2 x) \, dx \\ &= \pi \int_0^{\frac{\pi}{4}} \cos 2x \, dx \\ &= \pi \left[ \frac{1}{2} \sin 2x \right]_0^{\frac{\pi}{4}} \\ &= \frac{\pi}{2} \left[ \sin \left(2 \cdot \frac{\pi}{4}\right) - \sin(0) \right] \\ &= \frac{\pi}{2} \left[ \sin \frac{\pi}{2} - 0 \right] = \frac{\pi}{2} (1) = \frac{\pi}{2} \end{align*} V=π∫04π(cos2x−sin2x)dx=π∫04πcos2xdx=π[21sin2x]04π=2π[sin(2⋅4π)−sin(0)]=2π[sin2π−0]=2π(1)=2π
③ 由 x = φ ( y ) x = \varphi(y) x=φ(y), y = c y = c y=c, y = d y = d y=d, y y y 轴所围成图形绕 y y y 轴旋转的旋转体 (圆盘法,对 y y y 积分)
[图示:x=φ(y)绕y轴旋转的体积微元 - 圆盘法]
类似地,若区域由 x = φ ( y ) x = \varphi(y) x=φ(y) ($ \varphi(y) \ge 0 ) , ), ),y=c$, y = d y=d y=d 和 y y y 轴围成,绕 y y y 轴旋转。
体积元素 d V dV dV 是一个水平圆盘,半径为 φ ( y ) \varphi(y) φ(y),厚度为 d y dy dy。
d V = π [ φ ( y ) ] 2 d y dV = \pi [\varphi(y)]^2 \, dy dV=π[φ(y)]2dy
旋转体的总体积为:
V = π ∫ c d [ φ ( y ) ] 2 d y V = \pi \int_c^d [\varphi(y)]^2 \, dy V=π∫cd[φ(y)]2dy
例 4: 求椭圆 x 2 a 2 + y 2 b 2 = 1 \frac{x^2}{a^2} + \frac{y^2}{b^2} = 1 a2x2+b2y2=1 绕 y y y 轴旋转一周的旋转体的体积。
解:
从椭圆方程解出 x 2 = a 2 ( 1 − y 2 b 2 ) = a 2 b 2 ( b 2 − y 2 ) x^2 = a^2 \left(1 - \frac{y^2}{b^2}\right) = \frac{a^2}{b^2} (b^2 - y^2) x2=a2(1−b2y2)=b2a2(b2−y2)。
积分区间为 [ − b , b ] [-b, b] [−b,b]。
V = π ∫ − b b x 2 d y = π ∫ − b b a 2 b 2 ( b 2 − y 2 ) d y \begin{align*} V &= \pi \int_{-b}^b x^2 \, dy = \pi \int_{-b}^b \frac{a^2}{b^2} (b^2 - y^2) \, dy \end{align*} V=π∫−bbx2dy=π∫−bbb2a2(b2−y2)dy
利用对称性:
V = 2 π a 2 b 2 ∫ 0 b ( b 2 − y 2 ) d y = 2 π a 2 b 2 [ b 2 y − 1 3 y 3 ] 0 b = 2 π a 2 b 2 [ ( b 3 − 1 3 b 3 ) − 0 ] = 2 π a 2 b 2 ( 2 3 b 3 ) = 4 3 π a 2 b \begin{align*} V &= 2\pi \frac{a^2}{b^2} \int_0^b (b^2 - y^2) \, dy \\ &= 2\pi \frac{a^2}{b^2} \left[ b^2 y - \frac{1}{3} y^3 \right]_0^b \\ &= 2\pi \frac{a^2}{b^2} \left[ \left(b^3 - \frac{1}{3} b^3\right) - 0 \right] \\ &= 2\pi \frac{a^2}{b^2} \left( \frac{2}{3} b^3 \right) = \frac{4}{3} \pi a^2 b \end{align*} V=2πb2a2∫0b(b2−y2)dy=2πb2a2[b2y−31y3]0b=2πb2a2[(b3−31b3)−0]=2πb2a2(32b3)=34πa2b
④ 由 x = φ ( y ) x = \varphi(y) x=φ(y), x = ψ ( y ) x = \psi(y) x=ψ(y)( φ ( y ) ≥ ψ ( y ) ≥ 0 \varphi(y) \ge \psi(y) \ge 0 φ(y)≥ψ(y)≥0), y = c y = c y=c, y = d y = d y=d 所围成图形绕 y y y 轴旋转的旋转体 (垫圈法,对 y y y 积分)
体积微元 d V dV dV 是一个水平垫圈,外半径 φ ( y ) \varphi(y) φ(y),内半径 ψ ( y ) \psi(y) ψ(y),厚度 d y dy dy。
d V = π ( [ φ ( y ) ] 2 − [ ψ ( y ) ] 2 ) d y dV = \pi ([\varphi(y)]^2 - [\psi(y)]^2) \, dy dV=π([φ(y)]2−[ψ(y)]2)dy
旋转体的总体积为:
V = π ∫ c d ( [ φ ( y ) ] 2 − [ ψ ( y ) ] 2 ) d y V = \pi \int_c^d ([\varphi(y)]^2 - [\psi(y)]^2) \, dy V=π∫cd([φ(y)]2−[ψ(y)]2)dy
⑤ 由 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x), x = a x = a x=a, x = b x = b x=b, x x x 轴所围成图形绕 y y y 轴旋转的旋转体 (柱壳法)
[图示:y=f(x)绕y轴旋转的体积微元 - 柱壳法]
考虑在 [ a , b ] [a, b] [a,b] (假设 0 ≤ a < b 0 \le a < b 0≤a<b) 上取一小段 [ x , x + d x ] [x, x+dx] [x,x+dx]。这对应一个窄矩形区域,高为 f ( x ) f(x) f(x),宽为 d x dx dx。
此窄矩形绕 y y y 轴旋转形成一个薄壁圆柱壳。
圆柱壳的平均半径为 x x x,高为 f ( x ) f(x) f(x),厚度为 d x dx dx。
体积元素 d V dV dV 可以近似为圆柱壳展开后的长方体体积:(周长) × \times × (高) × \times × (厚度)。
d V ≈ ( 2 π x ) ⋅ f ( x ) ⋅ d x dV \approx (2 \pi x) \cdot f(x) \cdot dx dV≈(2πx)⋅f(x)⋅dx
更严格的推导:
体积微元是两个同轴圆柱体体积之差,外圆柱半径 x + d x x+dx x+dx,内圆柱半径 x x x,高均为 f ( x ) f(x) f(x)。
d V = π ( x + d x ) 2 f ( x ) − π x 2 f ( x ) = π ( x 2 + 2 x d x + ( d x ) 2 − x 2 ) f ( x ) dV = \pi (x+dx)^2 f(x) - \pi x^2 f(x) = \pi (x^2 + 2x dx + (dx)^2 - x^2) f(x) dV=π(x+dx)2f(x)−πx2f(x)=π(x2+2xdx+(dx)2−x2)f(x)
= π ( 2 x d x + ( d x ) 2 ) f ( x ) = 2 π x f ( x ) d x + π f ( x ) ( d x ) 2 = \pi (2x dx + (dx)^2) f(x) = 2\pi x f(x) dx + \pi f(x) (dx)^2 =π(2xdx+(dx)2)f(x)=2πxf(x)dx+πf(x)(dx)2
忽略高阶无穷小 ( d x ) 2 (dx)^2 (dx)2 项,得 d V = 2 π x f ( x ) d x dV = 2\pi x f(x) dx dV=2πxf(x)dx。
旋转体的总体积为:
V = ∫ a b d V = 2 π ∫ a b x f ( x ) d x V = \int_a^b dV = 2\pi \int_a^b x f(x) \, dx V=∫abdV=2π∫abxf(x)dx
例 5: 求由 y = x y = \sqrt{x} y=x, x = 1 x = 1 x=1, x = 4 x = 4 x=4, x x x 轴所围成图形绕 y y y 轴旋转一周的旋转体的体积。
解:
函数 f ( x ) = x f(x) = \sqrt{x} f(x)=x,积分区间为 [ 1 , 4 ] [1, 4] [1,4]。
V = 2 π ∫ 1 4 x x d x = 2 π ∫ 1 4 x 3 2 d x = 2 π [ x 3 2 + 1 3 2 + 1 ] 1 4 = 2 π [ x 5 2 5 2 ] 1 4 = 2 π ⋅ 2 5 [ x 5 2 ] 1 4 = 4 π 5 ( 4 5 2 − 1 5 2 ) = 4 π 5 ( ( 2 2 ) 5 2 − 1 ) = 4 π 5 ( 2 5 − 1 ) = 4 π 5 ( 32 − 1 ) = 4 π 5 ( 31 ) = 124 5 π \begin{align*} V &= 2\pi \int_1^4 x \sqrt{x} \, dx \\ &= 2\pi \int_1^4 x^{\frac{3}{2}} \, dx \\ &= 2\pi \left[ \frac{x^{\frac{3}{2}+1}}{\frac{3}{2}+1} \right]_1^4 = 2\pi \left[ \frac{x^{\frac{5}{2}}}{\frac{5}{2}} \right]_1^4 \\ &= 2\pi \cdot \frac{2}{5} \left[ x^{\frac{5}{2}} \right]_1^4 \\ &= \frac{4\pi}{5} \left( 4^{\frac{5}{2}} - 1^{\frac{5}{2}} \right) = \frac{4\pi}{5} \left( (2^2)^{\frac{5}{2}} - 1 \right) \\ &= \frac{4\pi}{5} (2^5 - 1) = \frac{4\pi}{5} (32 - 1) = \frac{4\pi}{5} (31) = \frac{124}{5} \pi \end{align*} V=2π∫14xxdx=2π∫14x23dx=2π[23+1x23+1]14=2π[25x25]14=2π⋅52[x25]14=54π(425−125)=54π((22)25−1)=54π(25−1)=54π(32−1)=54π(31)=5124π
2. 已知平行截面面积的立体体积
[图示:已知平行截面面积求体积的示意图]
假设一个立体位于两平行平面 x = a x=a x=a 和 x = b x=b x=b 之间。如果对于任意 x ∈ [ a , b ] x \in [a,b] x∈[a,b],垂直于 x x x 轴的截面面积为已知的函数 A ( x ) A(x) A(x),且 A ( x ) A(x) A(x) 在 [ a , b ] [a,b] [a,b] 上连续。
取一小段 [ x , x + d x ] [x, x+dx] [x,x+dx],对应的薄片的体积 Δ V \Delta V ΔV 近似为一个底面积为 A ( x ) A(x) A(x)、高为 d x dx dx 的柱体。
体积元素 d V dV dV 为:
d V ≈ A ( x ) d x dV \approx A(x) \, dx dV≈A(x)dx
该立体的总体积为:
V = ∫ a b d V = ∫ a b A ( x ) d x V = \int_a^b dV = \int_a^b A(x) \, dx V=∫abdV=∫abA(x)dx
例 1: 求以半径为 R R R 的圆为底,平行且等于底圆直径的线段为顶,高为 h h h 的正劈锥体的体积。
(注:此处的“高为h”通常指劈锥体的尖到底面的垂直距离,或者指截面三角形的高。根据解答,这里的 h h h 是截面等腰三角形的高。)
解:
取底圆所在的平面为 x O y xOy xOy 平面,圆心 O O O 为原点。假设底圆方程为 X 2 + Y 2 = R 2 X^2 + Y^2 = R^2 X2+Y2=R2。
“平行且等于底圆直径的线段为顶” 描述的是劈开的方式。
“过 ∀ x ∈ ( − R , R ) \forall x \in (-R, R) ∀x∈(−R,R),作截面(等腰三角形),其面积为 A ( x ) A(x) A(x)”。
原解答的理解是:设 x x x 轴穿过底圆的圆心,且垂直于截面。在任意位置 x x x 处( − R ≤ x ≤ R -R \le x \le R −R≤x≤R),截面是一个等腰三角形。该等腰三角形的底边是垂直于 x x x 轴的圆内弦,长度为 2 Y = 2 R 2 − x 2 2Y = 2\sqrt{R^2 - x^2} 2Y=2R2−x2。
如果这个等腰三角形的高恒为 h h h(此处的 h h h 是题目中的高),则截面面积
A ( x ) = 1 2 ⋅ ( 底 ) ⋅ ( 高 ) = 1 2 ⋅ ( 2 R 2 − x 2 ) ⋅ h = h R 2 − x 2 A(x) = \frac{1}{2} \cdot (\text{底}) \cdot (\text{高}) = \frac{1}{2} \cdot (2\sqrt{R^2 - x^2}) \cdot h = h\sqrt{R^2 - x^2} A(x)=21⋅(底)⋅(高)=21⋅(2R2−x2)⋅h=hR2−x2
这与原解答中的 A ( x ) = h ⋅ y = h R 2 − x 2 A(x) = h \cdot y = h\sqrt{R^2-x^2} A(x)=h⋅y=hR2−x2 (其中 y y y 是半弦长) 一致。
[图示:正劈锥体及其截面示意图]
于是体积为:
V = ∫ − R R A ( x ) d x = ∫ − R R h R 2 − x 2 d x V = \int_{-R}^R A(x) \, dx = \int_{-R}^R h\sqrt{R^2 - x^2} \, dx V=∫−RRA(x)dx=∫−RRhR2−x2dx
由于被积函数是偶函数:
V = 2 h ∫ 0 R R 2 − x 2 d x V = 2h \int_0^R \sqrt{R^2 - x^2} \, dx V=2h∫0RR2−x2dx
定积分 ∫ 0 R R 2 − x 2 d x \int_0^R \sqrt{R^2 - x^2} \, dx ∫0RR2−x2dx 表示半径为 R R R 的圆在第一象限的面积,即 1 4 π R 2 \frac{1}{4}\pi R^2 41πR2。
V = 2 h ( 1 4 π R 2 ) = 1 2 π R 2 h 或写作 π h R 2 2 V = 2h \left( \frac{1}{4}\pi R^2 \right) = \frac{1}{2}\pi R^2 h \quad \text{或写作} \quad \frac{\pi h R^2}{2} V=2h(41πR2)=21πR2h或写作2πhR2
三、平面曲线的弧长
1. 光滑曲线
若函数 f ( x ) f(x) f(x) 的导数 f ′ ( x ) f'(x) f′(x) 在区间 [ a , b ] [a, b] [a,b] 上连续,则称曲线 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x) 在 [ a , b ] [a, b] [a,b] 上是光滑的。
2. 弧微分公式
考虑曲线 y = f ( x ) y=f(x) y=f(x) 上的一小段弧,其两个端点在 x x x 方向的投影差为 Δ x \Delta x Δx,在 y y y 方向的投影差为 Δ y \Delta y Δy。
当 Δ x → 0 \Delta x \to 0 Δx→0 时,弧长 Δ s \Delta s Δs 可以近似为连接两端点的弦长:
Δ s ≈ ( Δ x ) 2 + ( Δ y ) 2 \Delta s \approx \sqrt{(\Delta x)^2 + (\Delta y)^2} Δs≈(Δx)2+(Δy)2
当 Δ x → d x \Delta x \to dx Δx→dx 时, Δ y ≈ f ′ ( x ) Δ x = f ′ ( x ) d x = d y \Delta y \approx f'(x) \Delta x = f'(x) dx = dy Δy≈f′(x)Δx=f′(x)dx=dy。
因此,弧微分(弧长元素) d s ds ds 定义为:
d s = ( d x ) 2 + ( d y ) 2 = 1 + ( d y d x ) 2 d x ( 若以 x 为参数 ) ds = \sqrt{(dx)^2 + (dy)^2} = \sqrt{1 + \left(\frac{dy}{dx}\right)^2} \, dx \quad (\text{若以 } x \text{ 为参数}) ds=(dx)2+(dy)2=1+(dxdy)2dx(若以 x 为参数)
或者
d s = ( d x d y ) 2 + 1 d y ( 若以 y 为参数 ) ds = \sqrt{\left(\frac{dx}{dy}\right)^2 + 1} \, dy \quad (\text{若以 } y \text{ 为参数}) ds=(dydx)2+1dy(若以 y 为参数)
3. 曲线弧长公式
(1) 曲线由显函数 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x) 给出, x ∈ [ a , b ] x \in [a, b] x∈[a,b]
s = ∫ a b d s = ∫ a b 1 + [ f ′ ( x ) ] 2 d x s = \int_a^b ds = \int_a^b \sqrt{1 + [f'(x)]^2} \, dx s=∫abds=∫ab1+[f′(x)]2dx
(2) 曲线由参数方程 { x = φ ( t ) y = ψ ( t ) \begin{cases} x = \varphi(t) \\ y = \psi(t) \end{cases} {x=φ(t)y=ψ(t) 给出, t ∈ [ α , β ] t \in [\alpha, \beta] t∈[α,β]
d x = φ ′ ( t ) d t dx = \varphi'(t) \, dt dx=φ′(t)dt, d y = ψ ′ ( t ) d t dy = \psi'(t) \, dt dy=ψ′(t)dt
d s = ( φ ′ ( t ) d t ) 2 + ( ψ ′ ( t ) d t ) 2 = [ φ ′ ( t ) ] 2 + [ ψ ′ ( t ) ] 2 d t ds = \sqrt{(\varphi'(t)dt)^2 + (\psi'(t)dt)^2} = \sqrt{[\varphi'(t)]^2 + [\psi'(t)]^2} \, dt ds=(φ′(t)dt)2+(ψ′(t)dt)2=[φ′(t)]2+[ψ′(t)]2dt
s = ∫ α β [ φ ′ ( t ) ] 2 + [ ψ ′ ( t ) ] 2 d t s = \int_\alpha^\beta \sqrt{[\varphi'(t)]^2 + [\psi'(t)]^2} \, dt s=∫αβ[φ′(t)]2+[ψ′(t)]2dt
(3) 曲线由极坐标方程 ρ = ρ ( θ ) \rho = \rho(\theta) ρ=ρ(θ) 给出, θ ∈ [ α , β ] \theta \in [\alpha, \beta] θ∈[α,β]
将极坐标转换为参数方程: x = ρ ( θ ) cos θ x = \rho(\theta) \cos\theta x=ρ(θ)cosθ, y = ρ ( θ ) sin θ y = \rho(\theta) \sin\theta y=ρ(θ)sinθ。
x ′ ( θ ) = ρ ′ ( θ ) cos θ − ρ ( θ ) sin θ x'(\theta) = \rho'(\theta)\cos\theta - \rho(\theta)\sin\theta x′(θ)=ρ′(θ)cosθ−ρ(θ)sinθ
y ′ ( θ ) = ρ ′ ( θ ) sin θ + ρ ( θ ) cos θ y'(\theta) = \rho'(\theta)\sin\theta + \rho(\theta)\cos\theta y′(θ)=ρ′(θ)sinθ+ρ(θ)cosθ
( x ′ ( θ ) ) 2 + ( y ′ ( θ ) ) 2 = ( ρ ′ cos θ − ρ sin θ ) 2 + ( ρ ′ sin θ + ρ cos θ ) 2 (x'(\theta))^2 + (y'(\theta))^2 = (\rho' \cos\theta - \rho \sin\theta)^2 + (\rho' \sin\theta + \rho \cos\theta)^2 (x′(θ))2+(y′(θ))2=(ρ′cosθ−ρsinθ)2+(ρ′sinθ+ρcosθ)2
= ( ρ ′ ) 2 cos 2 θ − 2 ρ ρ ′ cos θ sin θ + ρ 2 sin 2 θ + ( ρ ′ ) 2 sin 2 θ + 2 ρ ρ ′ sin θ cos θ + ρ 2 cos 2 θ = (\rho')^2\cos^2\theta - 2\rho\rho'\cos\theta\sin\theta + \rho^2\sin^2\theta + (\rho')^2\sin^2\theta + 2\rho\rho'\sin\theta\cos\theta + \rho^2\cos^2\theta =(ρ′)2cos2θ−2ρρ′cosθsinθ+ρ2sin2θ+(ρ′)2sin2θ+2ρρ′sinθcosθ+ρ2cos2θ
= ( ρ ′ ) 2 ( cos 2 θ + sin 2 θ ) + ρ 2 ( sin 2 θ + cos 2 θ ) = [ ρ ( θ ) ] 2 + [ ρ ′ ( θ ) ] 2 = (\rho')^2(\cos^2\theta + \sin^2\theta) + \rho^2(\sin^2\theta + \cos^2\theta) = [\rho(\theta)]^2 + [\rho'(\theta)]^2 =(ρ′)2(cos2θ+sin2θ)+ρ2(sin2θ+cos2θ)=[ρ(θ)]2+[ρ′(θ)]2
所以,
s = ∫ α β [ ρ ( θ ) ] 2 + [ ρ ′ ( θ ) ] 2 d θ s = \int_\alpha^\beta \sqrt{[\rho(\theta)]^2 + [\rho'(\theta)]^2} \, d\theta s=∫αβ[ρ(θ)]2+[ρ′(θ)]2dθ
例 1: 计算曲线 y = 2 3 x 3 2 y = \frac{2}{3} x^{\frac{3}{2}} y=32x23 上相应于 1 ≤ x ≤ 2 1 \leq x \leq 2 1≤x≤2 的一段弧长。
解:
f ( x ) = 2 3 x 3 2 f(x) = \frac{2}{3} x^{\frac{3}{2}} f(x)=32x23
f ′ ( x ) = 2 3 ⋅ 3 2 x 3 2 − 1 = x 1 2 = x f'(x) = \frac{2}{3} \cdot \frac{3}{2} x^{\frac{3}{2}-1} = x^{\frac{1}{2}} = \sqrt{x} f′(x)=32⋅23x23−1=x21=x
s = ∫ 1 2 1 + ( f ′ ( x ) ) 2 d x = ∫ 1 2 1 + ( x ) 2 d x = ∫ 1 2 1 + x d x \begin{align*} s &= \int_1^2 \sqrt{1 + (f'(x))^2} \, dx = \int_1^2 \sqrt{1 + (\sqrt{x})^2} \, dx \\ &= \int_1^2 \sqrt{1 + x} \, dx \end{align*} s=∫121+(f′(x))2dx=∫121+(x)2dx=∫121+xdx
令 u = 1 + x u = 1+x u=1+x, d u = d x du = dx du=dx. 当 x = 1 , u = 2 x=1, u=2 x=1,u=2; 当 x = 2 , u = 3 x=2, u=3 x=2,u=3.
s = ∫ 2 3 u d u = ∫ 2 3 u 1 2 d u = [ u 3 2 3 2 ] 2 3 = 2 3 [ u 3 2 ] 2 3 s = \int_2^3 \sqrt{u} \, du = \int_2^3 u^{\frac{1}{2}} \, du = \left[ \frac{u^{\frac{3}{2}}}{\frac{3}{2}} \right]_2^3 = \frac{2}{3} \left[ u^{\frac{3}{2}} \right]_2^3 s=∫23udu=∫23u21du=[23u23]23=32[u23]23
s = 2 3 ( 3 3 2 − 2 3 2 ) = 2 3 ( 3 3 − 2 2 ) s = \frac{2}{3} \left( 3^{\frac{3}{2}} - 2^{\frac{3}{2}} \right) = \frac{2}{3} (3\sqrt{3} - 2\sqrt{2}) s=32(323−223)=32(33−22)
例 2: 计算摆线 { x = a ( θ − sin θ ) y = a ( 1 − cos θ ) \begin{cases} x = a(\theta - \sin\theta) \\ y = a(1 - \cos\theta) \end{cases} {x=a(θ−sinθ)y=a(1−cosθ) 的一拱 ( 0 ≤ θ ≤ 2 π 0 \leq \theta \leq 2\pi 0≤θ≤2π) 的长度。
解:
参数方程为:
{ x ( θ ) = a ( θ − sin θ ) y ( θ ) = a ( 1 − cos θ ) , 0 ≤ θ ≤ 2 π \begin{cases} x(\theta) = a(\theta - \sin\theta) \\ y(\theta) = a(1 - \cos\theta) \end{cases}, \quad 0 \leq \theta \leq 2\pi {x(θ)=a(θ−sinθ)y(θ)=a(1−cosθ),0≤θ≤2π
计算导数:
x ′ ( θ ) = d x d θ = a ( 1 − cos θ ) x'(\theta) = \frac{dx}{d\theta} = a(1 - \cos\theta) x′(θ)=dθdx=a(1−cosθ)
y ′ ( θ ) = d y d θ = a ( 0 − ( − sin θ ) ) = a sin θ y'(\theta) = \frac{dy}{d\theta} = a(0 - (-\sin\theta)) = a\sin\theta y′(θ)=dθdy=a(0−(−sinθ))=asinθ
根据弧长公式:
s = ∫ 0 2 π [ x ′ ( θ ) ] 2 + [ y ′ ( θ ) ] 2 d θ s = \int_0^{2\pi} \sqrt{[x'(\theta)]^2 + [y'(\theta)]^2} \, d\theta s=∫02π[x′(θ)]2+[y′(θ)]2dθ
[ x ′ ( θ ) ] 2 + [ y ′ ( θ ) ] 2 = [ a ( 1 − cos θ ) ] 2 + [ a sin θ ] 2 = a 2 ( 1 − 2 cos θ + cos 2 θ ) + a 2 sin 2 θ = a 2 ( 1 − 2 cos θ + cos 2 θ + sin 2 θ ) = a 2 ( 1 − 2 cos θ + 1 ) = a 2 ( 2 − 2 cos θ ) = 2 a 2 ( 1 − cos θ ) \begin{align*} [x'(\theta)]^2 + [y'(\theta)]^2 &= [a(1 - \cos\theta)]^2 + [a\sin\theta]^2 \\ &= a^2(1 - 2\cos\theta + \cos^2\theta) + a^2\sin^2\theta \\ &= a^2(1 - 2\cos\theta + \cos^2\theta + \sin^2\theta) \\ &= a^2(1 - 2\cos\theta + 1) = a^2(2 - 2\cos\theta) = 2a^2(1 - \cos\theta) \end{align*} [x′(θ)]2+[y′(θ)]2=[a(1−cosθ)]2+[asinθ]2=a2(1−2cosθ+cos2θ)+a2sin2θ=a2(1−2cosθ+cos2θ+sin2θ)=a2(1−2cosθ+1)=a2(2−2cosθ)=2a2(1−cosθ)
利用半角公式 1 − cos θ = 2 sin 2 ( θ 2 ) 1 - \cos\theta = 2\sin^2\left(\frac{\theta}{2}\right) 1−cosθ=2sin2(2θ):
[ x ′ ( θ ) ] 2 + [ y ′ ( θ ) ] 2 = 2 a 2 ⋅ 2 sin 2 ( θ 2 ) = 4 a 2 sin 2 ( θ 2 ) [x'(\theta)]^2 + [y'(\theta)]^2 = 2a^2 \cdot 2\sin^2\left(\frac{\theta}{2}\right) = 4a^2\sin^2\left(\frac{\theta}{2}\right) [x′(θ)]2+[y′(θ)]2=2a2⋅2sin2(2θ)=4a2sin2(2θ)
所以,
[ x ′ ( θ ) ] 2 + [ y ′ ( θ ) ] 2 = 4 a 2 sin 2 ( θ 2 ) = ∣ 2 a sin ( θ 2 ) ∣ \sqrt{[x'(\theta)]^2 + [y'(\theta)]^2} = \sqrt{4a^2\sin^2\left(\frac{\theta}{2}\right)} = \left|2a\sin\left(\frac{\theta}{2}\right)\right| [x′(θ)]2+[y′(θ)]2=4a2sin2(2θ)= 2asin(2θ)
由于 a > 0 a > 0 a>0 (通常摆线参数 a a a 为正),且在 0 ≤ θ ≤ 2 π 0 \leq \theta \leq 2\pi 0≤θ≤2π 时, 0 ≤ θ 2 ≤ π 0 \leq \frac{\theta}{2} \leq \pi 0≤2θ≤π,所以 sin ( θ 2 ) ≥ 0 \sin\left(\frac{\theta}{2}\right) \geq 0 sin(2θ)≥0。
因此, ∣ 2 a sin ( θ 2 ) ∣ = 2 a sin ( θ 2 ) \left|2a\sin\left(\frac{\theta}{2}\right)\right| = 2a\sin\left(\frac{\theta}{2}\right) 2asin(2θ) =2asin(2θ)。
s = ∫ 0 2 π 2 a sin ( θ 2 ) d θ = 2 a [ − cos ( θ 2 ) 1 2 ] 0 2 π = 2 a [ − 2 cos ( θ 2 ) ] 0 2 π = − 4 a [ cos ( θ 2 ) ] 0 2 π = − 4 a ( cos ( 2 π 2 ) − cos ( 0 ) ) = − 4 a ( cos π − cos 0 ) = − 4 a ( − 1 − 1 ) = − 4 a ( − 2 ) = 8 a \begin{align*} s &= \int_0^{2\pi} 2a\sin\left(\frac{\theta}{2}\right) \, d\theta \\ &= 2a \left[ \frac{-\cos\left(\frac{\theta}{2}\right)}{\frac{1}{2}} \right]_0^{2\pi} = 2a \left[ -2\cos\left(\frac{\theta}{2}\right) \right]_0^{2\pi} \\ &= -4a \left[ \cos\left(\frac{\theta}{2}\right) \right]_0^{2\pi} \\ &= -4a \left( \cos\left(\frac{2\pi}{2}\right) - \cos(0) \right) = -4a (\cos\pi - \cos0) \\ &= -4a (-1 - 1) = -4a (-2) = 8a \end{align*} s=∫02π2asin(2θ)dθ=2a[21−cos(2θ)]02π=2a[−2cos(2θ)]02π=−4a[cos(2θ)]02π=−4a(cos(22π)−cos(0))=−4a(cosπ−cos0)=−4a(−1−1)=−4a(−2)=8a
通过以上例题和作业,应能更好地掌握利用定积分计算旋转体体积、已知平行截面面积的立体体积以及平面曲线弧长的方法,并熟悉相关公式的应用步骤。